Yatırım ve girişimcilerin en çok ilgisini çeken alanlardan birisi olan Franchising nedir? Kurumsal bir markanın belirlediği kriterlere uyan bağımsız girişimcilere markasını kullandırmasına franchising denir. İmtiyaz sahibi olan şirket; markayı kullanan girişimcilere hem yönetim hem de eğitim alanında belirli bir ücret mukabilinde destek sağlar. Franchising genel olarak iş ilişkisi çerçevesinde ele alınan bir kavramdır. Bu arada Franchising kavramının Türkçe’deki karşılığı ‘’ imtiyaz ‘’ kelimesidir.
Franchising veren firmalar belirli bir hizmet alanında kalitesini kanıtlamış kurumsal şirketlerdir. Genel anlamda franchising veren firmalara; isim hakkı veren firma da denir. Bayilik ile Franchise kavramı sıkça birbiriyle karıştırılmaktadır. Tamamıyla bağımsız 3. Şahıs girişimiyken, Franchise bir markanın bünyesinde yatırımcı olmak anlamına geliyor. Yani bayilik sisteminde girişimci istediği ürünü toptancıdan temin edip, müşterisine satabilmesi esastır. Franchise kavramıysa ilgili markanın isim hakkının satın alınıp, markaya ait ürün ya da hizmetlerin satışının yapılmasını tanımlar.
İçindekiler;
Franchising Sistemi Nasıl İşler?
Franchising sistemi temelde Franchise veren ve Franchise alan şirket esasına dayanır. Franchise veren şirket bu sistemi genişletmek için öncelikli olarak markalaşmaya gitmek, firmanın ürün ve hizmetlerinin tanıtımını yapmak durumundadır. Franchise almayı isteyenlerde ilgili firmanın kriterlerini yerine getirmek durumundadır. Bu sisteme dahil olan girişimcilerin disiplinli bir şekilde sisteme bağlı hareket ediyor olması; olmazsa olmaz bir kuraldır.
Franchising veren firmaların sektörde kaliteli bir hizmet ya da ürün üretiyor olması gereklidir. Burada tarafların güven duygusunu geliştirmeleri gerekir. Uzun yıllar sürecinde devam eden bu sistemde her iki taraf da kazanç vaat eder. Bu alanda girişim yapmayı hedefleyenlerin öncesinde detaylı bir araştırma sürecini yakından takip ediyor olmak gereklidir. Dolayısıyla bu sistemde kontrollerin yapılması ve eğitimleri dikkate alıyor olmak olmazsa olmaz bir kuraldır.
Franchising Avantajları Nelerdir?
Franchising sistemi kendi işini yapmayı isteyenler tarafından talep gören bir sistemdir. Sistemin girişimcilere pek çok farklı avantajı sunuyor olması; bu sisteme olan ilginin artış göstermesini mümkün kılıyor. Öncelikli olarak franchising avantajları söz konusu olduğu zaman iş kurmanın risklerinin bertaraf edildiği bilinmektedir. Bu sistemde girişimciler kendilerini yalnız hissettirmezler. Bununla birlikte sistemin beraberinde önemli kazanımları getirdiğini ifade edebiliriz. İşte franchising sisteminin öne çıkan avantajları;
- Franchise şirketleri başarısını kanıtlamıştır
- Sermaye ve maliyetlerin azaltılmasında etkilidir
- Franchise alan kimse markanın gücünden yararlanır
- Eğitim, pazarlama ve reklam desteğinin sunulmasını sağlar
- Oldukça güçlü bir sistem olduğundan işletmecilerin sorunları en aza iner
Sistemin merkezinde yer alan kurumsal firma, sektörde tanılanan bir markadır. Kurumsal kimliğiyle ön plana çıkan markanın başarısı seviyesini kanıtlamış olması da beraberinde önemli kazanımları getirir. Dolayısıyla bu sistem kazanç seviyesini üst düzeyde tutabilme yeteneğine sahiptir. Yine sistemin risk düzeyinin düşük olması, bu sisteme olan ilgiyi de arttırmaktadır. Franchising veren cafeler gibi farklı sektörlerde yer alan şirketler; girişimcilere avantajlı fırsatlar sunma kabiliyetine sahiptir.
Franchising Veren Firmalar Nelerdir?
Franchising veren firmalar pek çok farklı sektörde güçlü ve dinamik bir yapıya sahip olmak durumundadır. Bu durum hem yabancı hem de Türk firmalar için geçerliliğini korur. Franchising verenler markalarını kullandırmak için girişimcilerden belirli miktarda bedel talep ederler. Her bir firmanın kendine göre belirlediği ücret aralığı bulunmaktadır. Burada ilgili girişimcinin dahil olmayı istediği sektörde yer alan Franchising veren firmaları biliyor olması gereklidir. İşte sektörlere göre Franchising veren firmalardan öne çıkanları;
| Sektör | Firmalar | |
| Kafeterya | Kahve Tiryakisi Franchising , Özsüt Franchise, Ortaköy Muhallebicisi Franchise, Helvacı Necmi Franchising, Starbucks Bayilik | |
| Fast Food | Bereket Döner Franchise, Hot Döner Franchise Burgerburada Franchise, Ekrem Coşkun Döner Franchise, Baydöner Franchising | |
| Ürün Satış | Kid’s Momi Franchise, Organikgurmem Franchising, Ogansia Distribütörlük, Climax Ozon Sauna Bayilik, Zeyland Bayilik | |
| Hizmet | Ruslana Güzellik Merkezi Bayilik, Yeny E-Spor Franchising, Sigorta Mobil Bayilik, Shooter Black Magic Bayilik, Activ Baby Store Franchise | |
| Gıda | Herbal Palace Bayilik, Kumpir King Bayilik, Yenitat Baharat Bayilik, Mangalcım Bayilik, Doğuş Kuruyemiş Franchise | |
Franchising Fiyatları Ne Kadar?
Franchising fiyatları tercih edilen sektörden sektöre değişiklik gösterir. Bu durumun oluşmasının temel nedeni; bayilik veren firmaların farklı boyut ve şekillerde hizmet sunmalarıdır. Burada maliyet kalemlerine dair detaylı bilgilere sahip olmak; yatırım fırsatlarına avantajlı bir şekilde sahip olmak anlamına gelir. Dolayısıyla Franchising maliyet kalemlerini biliyor olmak, sürece dair isabetli bir bütçe oluşturmanızı sağlar. İşte Franchising fiyatlarına etki eden kalemler;
- Mali müşavirle kurulum maliyeti
- Yasal süreçlerin getirdiği maliyet
- Konaklamayla seyahat maliyeti kalemleri
- İşletme sermayesiyle franchising için gereken ücretler
Franchising ücretleri şirketten şirkete değişiklik gösterir. İşte 2024 yılı itibariyle farklı sektörlerde yer alan şirketlerin güncel ücret seçenekleri;
| Firma | Güncel Ücret |
| Kahve Tiryakisi Franchising | 2 Milyon Türk Lirası |
| Özsüt Franchise | 4 Milyon Türk Lirası |
| Ortaköy Muhallebicisi Franchise | 100 Bin Türk Lirası |
| Helvacı Necmi Franchising | 10 Bin Türk Lirası |
| Starbucks Bayilik | 1 Milyon Türk Lirası |
| Bereket Döner Franchise | 200 Bin Türk Lirası |
| Hot Döner Franchise | 700 Bin Türk Lirası |
| Burgerburada Franchise | 250 Bin Türk Lirası |
| Ekrem Coşkun Döner Franchise | 250 Bin Türk Lirası |
| Baydöner Franchising | 400 Bin Türk Lirası |
| Kid’s Momi Franchise | 450 Bin Türk Lirası |
| organikgurmem Franchising | 450 Bin Türk Lirası |
| Ogansia Distribütörlük | 5 Bin Türk Lirası |
| Climax Ozon Sauna Bayilik | 25 Bin Türk Lirası |
| Zeyland Bayilik | 100 Bin Türk Lirası |
| Herbal Palace Bayilik | 400 Bin Türk Lirası |
| Doğuş Kuruyemiş Franchise | 250 Bin Türk Lirası |
| Yenitat Baharat Bayilik | 100 Bin Türk Lirası |
| Mangalcım Bayilik | 50 Bin Türk Lirası |
| Kumpir King Bayilik | 90 Bin Türk Lirası |
| Ruslana Güzellik Merkezi Bayilik | 400 Bin Türk Lirası |
| Yeny E-Spor Franchising | 500 Bin Türk Lirası |
| Sigorta Mobil Bayilik | 15 Bin Türk Lirası |
| Shooter Black Magic Bayilik | 200 Bin Türk Lirası |
| Activ Baby Store Franchise | 50 Bin Türk Lirası |
Franchising Örnekleri
Oldukça popüler bir girişim fikri olarak ön plana çıkan Franchising örnekleri geniş bir yelpazeden olur. Giyim sektöründen hizmet sektörüne, yemek sektöründe ürün satışı sektörüne varıncaya kadar pek çok farklı sektörde Franchising örneklerinin mevcut olduğu biliniyor. Burada franchising sözleşme örneği konusuna dikkat ediyor olmak gereklidir. Franchising sözleşme örneğinde yer alması gereken bölümleri eksiksiz olarak tamamlanması gerekir. İşte franchising sözleşme örneğinde bulunması gereken bölümler;
- İlgili taraflar
- Hedef bölgenin yeri
- İlgili sözleşme konusu
- Yükümlülük ve haklar
- Süre, ücret ve royaltiler
- Eğitim, reklam ve kalite kontroller
- Devir, cezai şartlar ve sorumluluklar
- Yetki, fesih ve temerrüd durumları
- Mülkiyet hakkı, gizlilik ve rekabet durumları
Franchising Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Franchising ne anlama geliyor?
Belli bir ücret mukabilinde bir markanın hizmet ya da ürün satışı hakkını bir firmaya vermesine Franchising denir. Bağımsız yatırımcılar tarafından yoğun bir düzeyde ilgi gören bu sektör, hızlı bir gelişim sürecinin içerisindedir.
Franchise neleri kapsıyor?
Yetki ve imtiyazlar vermek olarak Türkçe karşılığı bulunan franchising; işletme hakkını kapsamaktadır.
Franchise ne iş yapıyor?
Taraflar arasında süreklilik taşıyan ticaret anlaşması olan franchise, yatırımcıların hizmet ya da ürün satmasını mümkün kılan bir iş sahasına sahiptir.